02 Aug Σας αντιμιλάει; Πως να πολεμήσετε την αγένεια
Όλοι θα ήθελαν να έχουν σπίτι τους ένα «καλό παιδί» το θέλουν όλοι ελάχιστοι όμως γνωρίζουν πώς να το αποκτήσουν. Το να έχεις ένα «καλό παιδί» δεν είναι τόσο εύκολο ούτε είναι τυχαίο. Το « καλό παιδί» δεν το βρίσκεις, ούτε έρχεται από μόνο του ,ούτε φυτρώνει στον κήπο, ούτε στα δάση. Το «καλό παιδί» ΔΗΜΙΟΥΡΓΕΙΤΑΙ.
Η διαδικασία δημιουργίας του «καλού παιδιού » είναι πολύπλοκη και χρονοβόρα, απαιτεί αφοσίωση και μεράκι, θέλει τα σωστά πρότυπα για να αναπτυχθεί σε ένα «εύφορο» περιβάλλον που λέγεται «γονείς».
Συνήθως οι δυσκολίες αρχίζουν όταν ένα παιδί αρχίζει να ανακαλύπτει τον εαυτό του και αντιλαμβάνεται ότι είναι μια ξεχωριστή οντότητα από τους γονείς του. Βοηθάει να καταλάβουμε καλύτερα τι συμβαίνει στην υπό ανάπτυξη προσωπικότητα του παιδιού, αν σκεφτούμε το εξής: Η «ανακάλυψη» του παιδιού ότι έχει ατομική βούληση, που μπορεί να την εκφράσει και να επηρεάσει τα πράγματα, του δίνει μια μοναδική αίσθηση δύναμης, που το αποζημιώνει για την τόσο αδύναμη και εξαρτημένη θέση που είχε μέχρι πρόσφατα.
Μερικοί λόγοι που το παιδί αντιμιλάει σε όσα έχετε να του πείτε είναι ότι: ελέγχει τα όρια του και σίγουρα και τα δικά σας, μαθαίνει τι είναι σωστό και τι όχι, μαθαίνει να χειρίζεται την ανεξαρτησία και την αυτονομία του και επίσης θέλει να τραβήξει την προσοχή σας. Δείτε παρακάτω πώς να βοηθήσετε το παιδί σας να μάθει να εκφράζει τη γνώμη του χωρίς να πληγώνει τους άλλους.
Οι περισσότεροι γονείς εξοργίζονται, αλλά και πληγώνονται, όταν το παιδί τους μία μέρα τους απαντήσει με «υφάκι» σαν να μιλά στον κολλητό/ή του. Μπορεί να μην έμαθε ακόμα να οδηγεί ποδήλατο και να αυτοσυντηρείται, έχει όμως μια γλώσσα που τσακίζει κόκαλα. Μερικές από τις νέες του «τεχνικές» είναι φυσικά ο Σαρκασμός («Πάλι μακαρόνια θα φάμε ;»), η επιθετικότητα («Δεν σε θέλω»), και η αγαπημένη τους καυστική ειρωνεία («Hello…»). Πρόκειται για έλλειψη σεβασμού; Η αλήθεια είναι πως «ναι». Η φιγούρα της μητέρας και του πατέρα ίσως να μην είναι τόσο «τρομακτική» όσο ήταν στο παρελθόν, και φυσικά οι συνήθειες των συνομηλίκων επηρεάζουν κατά πολύ τη συμπεριφορά των παιδιών όσο μεγαλώνουν. Το βέβαιο είναι ότι δεν μπορούμε να αφήσουμε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, δηλαδή το παιδί να αντιμιλά χωρίς σεβασμό. Γι’ αυτό δουλέψτε έγκαιρα προς αυτή την κατεύθυνση.
Τα πρώτα πράγματα που πρέπει να ελέγξουμε πριν αρχίσουμε το σχέδιο στρατηγικής μας είναι πρώτα από όλα να αναρωτηθούμε πώς του μιλάμε εμείς. Ίσως θα πρέπει να διορθώσουμε πρώτα τη δική μας συμπεριφορά. Προσέξτε τα διφορούμενα μηνύματα. Καθώς του λέτε «Μην αντιμιλάς» ή «Μην μιλάς άσχημα », αν εσείς αντιμιλάτε στον σύντροφο, μιλάτε ειρωνικά και καυστικά στη μαμά σας ίσως τότε να μην πείσετε το παιδί σας και να αυξήσετε μ’ αυτό τον τρόπο την έλλειψη αυτοελέγχου στο παιδί σας.
Επίσης θα ήταν καλό να ελέγξετε μήπως το έχετε παραχαϊδέψει τόσο πολύ, ώστε να νομίζει τον εαυτό του αφεντικό. Σας θεωρεί υποδεέστερο, άρα δε δικαιούστε σεβασμού. Όταν οι γονείς δυσκολεύονται ή νιώθουν ενοχές να οριοθετήσουν τα παιδιά τους τότε τα παιδιά χειρίζονται συνήθως τις καταστάσεις μόνα τους, «παίρνουν» περισσότερο έλεγχο και δύναμη στα χέρια τους με αποτέλεσμα να μην ξέρουν πως να την χειριστούν και να έχουμε τέτοιες εκρήξεις και αρνητικές συμπεριφορές.
Από την προσχολική ηλικία να εξηγείτε στο παιδί με κάθε ευκαιρία τι είναι αγένεια και ποιοι είναι οι κανόνες σεβασμού προς τους μεγαλύτερους και όχι μόνο. Αυτό φυσικά είναι σημαντικό να γίνεται με σταθερότητα πάνω απ’ όλα. Τα παιδιά συχνά αναπτύσσουν μια χειριστική συμπεριφορά η οποία διογκώνεται και αυτό είναι πολύ κουραστικό για τους γονείς αλλά είναι και ιδιαίτερα ψυχοφθόρα διαδικασία για τα ίδια τα παιδιά. Για παράδειγμα, ο μικρός Γιάννης ζητάει να φάει το γλυκό του πριν από το γεύμα. H μητέρα του, του λέει «όχι» χωρίς άλλη εξήγηση. Tο παιδί αρχίζει να γκρινιάζει, η μητέρα το αγνοεί. Tο παιδί αρχίζει να κλαίει, να βρίζει και να φωνάζει. H μητέρα αρχίζει να εκνευρίζεται, αλλά εξακολουθεί να το αγνοεί. Tο παιδί πέφτει στο πάτωμα και χτυπιέται, φωνάζει και βρίζει ακόμη πιο έντονα. Tότε η μητέρα υποχωρεί και του δίνει αυτό που ζητάει. Χωρίς καλά καλά να το καταλάβει με τη συμπεριφορά της φουντώνει και επιβραβεύει την αρνητική συμπεριφορά του παιδιού. Tο μήνυμα που παίρνει το παιδί είναι: «Aν αυξήσω την αρνητική μου συμπεριφορά, θα έχω πάντα αυτό που θέλω». Tο μοιραίο είναι ότι τελικά αυτή η στάση της μητέρας έχει αποτέλεσμα, αν και στιγμιαίο και πυροσβεστικό. Μακροπρόθεσμα όμως, είναι καταστροφικό.
Καθώς το παιδί μεγαλώνει ή αρχίζει να συναναστρέφεται με πιο μεγάλα παιδιά σχολικής ηλικίας, ενδέχεται να αρχίσει να αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο μας μιλά. Συνήθως τα παιδιά έχουν συναίσθηση ότι αυτό που θα πουν ξεπερνά τα όρια, αλλά το λένε και περιμένουν την αντίδρασή σας. Γι’ αυτό είναι σημαντικό από τις πρώτες φορές που το παιδί θα δοκιμάσει να μιλήσει με αγένεια/περιφρόνηση, να του ξεκαθαρίσετε ότι στην οικογένειά σας δεν σας αρέσει να γίνεται κάτι τέτοιο και δεν επιτρέπεται να μιλά ο ένας στον άλλον με τρόπο που δείχνει έλλειψη σεβασμού.
Τώρα εάν βλέπουμε ότι τα πράγματα μας έχουν είδη ξεφύγει και δεν προλάβαμε την αρχή του «κακού» τότε θα πρέπει να ακολουθήσουμε ένα σχέδιο στρατηγικής.
Βήμα 1ο
Πολλές φορές όταν αντιμετωπίζουμε ένα θέμα συμπεριφοράς με το παιδί μας ίσως χρειαστεί να δουλέψουμε λίγο «ανάποδα». Αντί να δώσουμε ιδιαίτερη έμφαση σ’ αυτό που μας ενοχλεί καλό θα ήταν να έχουμε τα μάτια μας και τα αυτιά μας ανοιχτά και να επαινέσουμε την αντίθετη και θετική συμπεριφορά του παιδιού μας. Βρείτε τις στιγμές όπου το παιδί «ξεχνιέται» και δεν αντιμιλά και ρίξτε τον «προβολέα» πάνω τους λέγοντας με ενθουσιασμό: «Μου αρέσει πολύ ο τρόπος που το χειρίστηκες», «Μου αρέσει ο τρόπος που αντιμετώπισες αυτό το πρόβλημα», « Μα τι ευγενικό αγόρι έχω εγώ!!!», « Χαίρομαι που μου έδειξες ότι διαφωνείς με τόσο όμορφο και ευγενικό τρόπο».
Κάθε φορά που αισθάνεστε ικανοποιημένοι, χαρούμενοι και γενικά έχετε μια θετική διάθεση για το παιδί σας, θα πρέπει να μοιράζεστε αυτά τα συναισθήματα μαζί του. Οι γονείς έχουν την τάση να εκφράζουν πολύ εύκολα και χωρίς να το καλοσκεφτούν τα αρνητικά συναισθήματα που έχουν για το παιδί τους, όπως το θυμό ή την απογοήτευσή τους, αλλά για κάποιο λόγω δεν κάνουν το ίδιο και με τα θετικά τους συναισθήματα. Για να βοηθήσετε τον εαυτό σας και να μην ξεχνιέστε, πριν από την αντίδραση σας, ρωτήστε τον εαυτό σας: «εάν το κάνω αυτό θα θρέψει αληθινά την σχέση μου με το παιδί μου;»
Βήμα 2ο
Τα όρια που τίθενται στη συμπεριφορά καθορίζουν την ισορροπία της δύναμης και της εξουσίας στις οικογενειακές σχέσεις και συνιστούν ένα ουσιώδες στοιχείο στην ανατροφή των παιδιών. Να είστε σταθεροί στην τήρηση των κανόνων ευγένειας. Δηλαδή να είστε αυστηροί με τα παιδιά σας στο πώς μιλούν όχι μόνο σε εσάς αλλά στον καθένα. Από νωρίς λοιπόν να λέτε στο παιδί κανόνες όπως: «Στην οικογένειά μας δεν ειρωνευόμαστε τους άλλους», «στην οικογένειά μας ζητάμε πάντα ευγενικά αυτό που θέλουμε και σεβόμαστε την απάντηση του άλλου».
Φυσικά θα υπάρξουν στιγμές όπου το παιδί θα προσπαθήσει να ακυρώσει τον κανόνα σας και θα δοκιμάσει τα όρια σας. Aυτό που βοηθάει και ανακουφίζει είναι η επίγνωση ότι στις περισσότερες, στις «φυσιολογικές» τουλάχιστον, περιπτώσεις πρόκειται για μικρές περιόδους κατά τις οποίες τα παιδιά δοκιμάζουν τα όρια και οι οποίες ξεπερνιόνται. Tο παιδί δοκιμάζει μεν τα όρια, όχι όμως για να προκαλέσει εμάς και να «περάσει το δικό του», αλλά γιατί η παρόρμησή του να ξεπεράσει το όριο είναι δυνατή και θέλει να εξετάσει κατά πόσο το όριο εξακολουθεί να ισχύει.
Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύ σημαντικό να δείχνουμε στο παιδί ότι απορρίπτουμε την πράξη του, όχι όμως το ίδιο (δεν λέμε «είσαι αγενής», λέμε «αυτό που έκανες είναι αγένεια»). Ανοίγουμε λοιπόν ένα δρόμο διαλόγου και κατανόησης και καταφέρνουμε να κάνουμε το παιδί να μας ακούει όλο και περισσότερο, καθώς μεγαλώνει. Για να βοηθήσουμε τα παιδιά μας να «εμπεδώσουν» τα όρια και τους κανόνες μας θα μπορούσαμε να σημειώσουμε σε μεγάλες καρτέλες τον κανόνα του σπιτιού μας π.χ. « Στο σπίτι μας δεν αντιμιλάμε». Όταν το παιδί παραβιάζει τα όρια, προσπαθήστε να μη χάσετε την ψυχραιμία σας και δείξτε ότι διατηρείτε τον έλεγχο. Μην φωνάζετε! Μιλήστε σε ήρεμο, σταθερό, σίγουρο τόνο. Tο παιδί, μας ακούει πιο πολύ αν η φωνή μας είναι σταθερή και γλυκιά. Κατά την οριοθέτηση είναι σημαντική η επαφή με το παιδί: χαμηλώστε ώστε να έρθετε στο επίπεδό του, κοιτάξτε το στα μάτια, αγγίξτε το ώστε να εισπράξει την σοβαρότητα όσων λέτε.
Βήμα 3ο
Διδάσκω στο παιδί μου την συνέπεια της πράξης του, δίνω προειδοποιήσεις συνδέοντας την πράξη με την πιθανή συνέπεια χρησιμοποιώντας την μαγική φράση θα με αναγκάσεις να…. για παράδειγμα λέω «Εάν σε ξανακούσω να χρησιμοποιείς αυτή τη λέξη θα με αναγκάσεις να μην σε αφήσω να δεις τα αγαπημένα σου κινούμενα σχέδια απόψε». Οι συνέπειες των πράξεων κάνουν τα παιδιά υπεύθυνα και όχι τους γονείς τους υπεύθυνους για την συμπεριφορά τους. Ας δώσουμε στα παιδιά μας την επιλογή της απόφασης τους. Για παράδειγμα ζητάτε από την κόρη σας να πλύνει τα χέρια της πριν από το βραδινό και από το πουθενά ακούτε ξαφνικά « Βαρέθηκα να μου λες τι πρέπει να κάνω». Πείτε «Έχεις δίκιο. Εσύ είσαι ο «αρχηγός» του εαυτού σου. Και γι’ αυτό μπορείς να επιλέγεις τι θα κάνεις. Μπορείς να πλύνεις τα χέρια σου ώστε να είναι καθαρά και μετά μπορείς να φας. Ή μπορείς να αφήσεις τα χέρια σου βρώμικα και τότε δε θα σου επιτραπεί να καθίσεις στο τραπέζι. Εσύ αποφασίζεις». Αυτό θα βάλει το παιδί σας να σκεφτεί, θα απομακρύνει το βάρος της απόφασης από εσάς και θα του διδάξει υπευθυνότητα.
Βήμα 4ο
Φυσικά όλα τα παραπάνω για να πετύχουν και να ευοδώσουν θα πρέπει κι εμείς να τα ακολουθήσουμε με ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑ!!! Εάν σήμερα τα τηρώ αλλά αύριο όχι επειδή είχα μια πολύ δύσκολη μέρα στη δουλειά τότε δεν δίνω σταθερά μηνύματα στα παιδιά και το πιθανότερο είναι να μην έχω τα επιθυμητά αποτελέσματα.
Καλά Αποτελέσματα!!!