07 Nov Τα αγόρια (δεν) κλαίνε! Καταρρίψτε τα στερεότυπα!
Πόσες γενιές αντρών ανατράφηκαν με αυτό το στερεότυπο… Αντίθετα από αυτό που πιστεύουμε, οι επιστήμονες μας εξηγούν ότι τα αγόρια είναι πολύ πιο ευαίσθητα από τα κορίτσια. Ιδιαίτερα τα νεογέννητα αγόρια, κλαίνε πιο εύκολα, σε πιο τακτά χρονικά διαστήματα, και δεν παρηγορούνται τόσο εύκολα όσο τα κορίτσια. Από τα τέσσερα και μετά κλαίνε μεν λιγότερο και αποφεύγουν να δείξουν τα συναισθήματά τους, όχι όμως γιατί «δυναμώνουν», αλλά γιατί εμείς τα διδάσκουμε ότι ΠΡΕΠΕΙ να συμπεριφέρονται έτσι.
Αυτό που για ένα κορίτσι είναι μεγάλο προσόν, στο αγόρι θεωρείται ελάττωμα. Η ευαισθησία, η κατανόηση, η συμπόνια, το «μοίρασμα» των συναισθημάτων δείχνουν «απαγορευμένα» για ένα αγόρι, αν και πολύ φυσιολογικά και «αναγκαία» χαρακτηριστικά για ένα κορίτσι. Η ευαισθησία δεν θα έπρεπε να μας φοβίζει αλλά ούτε και να την θεωρούμε αδυναμία. Κάθε άνθρωπος, ανεξαρτήτως φύλου, έχει «πλούτο» συναισθημάτων και έχει το δικαίωμα να τα βιώνει και να τα «μοιράζεται» με μας.
Οι άντρες από μικροί εκπαιδεύονται να μην εκφράζουν τα συναισθήματα τους. «Τα αγόρια δεν κλαίνε», «να είσαι δυνατό αγόρι» «μην κάνεις σαν κοριτσάκι» είναι μερικές από τις φράσεις που ακούνε συχνά. Τα πρότυπα είναι αυτά του δυνατού, του ατρόμητου, του σούπερ ήρωα που δεν φοβάται ποτέ και προπάντων δεν δείχνει τα συναισθήματα του ειδικά τα αρνητικά.
Τα τελευταία χρόνια φυσικά παρατηρούμε ευχάριστα ότι υπάρχει μια αλλαγή σ’ αυτά τα στερεότυπα που «στοίχειωναν» για πολλά χρόνια τους άντρες. Οι άντρες αρχίζουν να αποδέχονται ότι έχουν και πιο τρυφερές και ευσυγκίνητες πλευρές στο χαρακτήρα τους και δεν διστάζουν να τα δείχνουν και να τα «μοιράζονται» με πιο πολλή ευκολία. Καταλαβαίνουν ότι ο πραγματικά δυνατός δεν είναι αυτός που «κρύβει» τα συναισθήματα του από φόβο για το τι θα πουν οι άλλοι, αλλά αυτός που αντέχει να είναι σε επαφή με αυτά και τολμάει να τα εκφράσει και να τα δείξει.
Ο λόγος που θα ήταν καλό να μην ευνοούμε στερεότυπα του τύπου «οι άντρες δεν κλαίνε» είναι γιατί τώρα πλέον γνωρίζουμε πολύ καλά την σπουδαιότητα της συναισθηματικής αγωγής τόσο στην οικογένεια όσο και στα σχολεία μας. H συναισθηματική αγωγή βοηθά τα παιδιά μας να αναπτύξουνε την συναισθηματική νοημοσύνη και να γίνουνε πιο ευτυχισμένοι και επιτυχημένοι ενήλικες.
Παλιότερες γενιές, πίστευαν πως το IQ (Intelligence Quotient) προσδιόριζε την εξυπνάδα/ευφυΐα κάθε ατόμου, ενώ παράλληλα ήταν ένας από τους βασικότερους συντελεστές που καθόριζε τις επιτυχίες μας στη ζωή. Από το τέλος του 20ου αιώνα όμως άρχισε να γίνεται έντονη συζήτηση για την συναισθηματική νοημοσύνη και τη σημαντικότητα που έχουν τα συναισθήματα στη ζωή μας. Το 1990 οι μελετητές Mayer και Salovey διατύπωσαν επίσημα για πρώτη φορά τον όρο EQ (Emotional Quotient). Χωρίς να μειώνουμε την χρησιμότητα και την αναγκαιότητα του ΙQ δεν πρέπει πλέον να ξεχνούμε ή να υποτιμούμε και τη Συναισθηματική Νοημοσύνη.
Με την συναισθηματική αγωγή, τα παιδιά γίνονται ικανά να ηρεμούν και να χαλαρώνουν τον εαυτό τους χωρίς να χρειάζονται την άμεση παρέμβαση άλλων. Δεν φοβούνται τα δύσκολα και συνεχίζουν τις προσπάθειές τους. Έχουν περισσότερη αυτοεκτίμηση. Ξέρουν να συνεργάζονται χωρίς να βιώνουν έντονο ανταγωνισμό. Μαθαίνουν να επικοινωνούν και αναπτύσσουν τις κοινωνικές τους δεξιότητες καθώς επίσης μπορούν να διαχειρίζονται πιο εύκολα τα αρνητικά τους συναισθήματα.
Τα συναισθήματα είναι το πιο ευαίσθητο και σπουδαίο κεφάλαιο για τη ζωή μας. Ξεκινά να μας απασχολεί από την πρώτη στιγμή που αντιλαμβανόμαστε τον εαυτό μας και διαρκεί για πάντα. Ο τρόπος που διαχειριζόμαστε, αναγνωρίζουμε και αποδεχόμαστε τα συναισθήματα μας καθορίζει τη στάση και τη συμπεριφορά μας απέναντι σε καταστάσεις και άλλους ανθρώπους μα προπάντων επιδρά στην αυτοαντίληψη και αποδοχή της προσωπικότητάς μας. Να γιατί δεν θα έπρεπε πλέον να χρησιμοποιούμε στερεότυπα του τύπου «οι άντρες δεν κλαίνε» αφού μ’ αυτό τον τρόπο δίνουμε εμείς πρώτοι το μήνυμα της μη αποδοχής κάποιων συναισθημάτων και δημιουργούμε συναισθήματα ενοχής στα παιδιά γι’ αυτά που νιώθουν.
Όταν ένα αγόρι κλαίει, έχει ανάγκη ότι και ένα κορίτσι. Θέλει να τον ακούσετε, να τον αγκαλιάσετε, να τον συμπονέσετε και να του πείτε ότι θα περάσει. Θέλει να σας νιώσει δίπλα του και να κατανοήσετε τον πόνο του.
Με το να ακυρώνουμε τα συναισθήματα του παιδιού, το κάνουμε έτσι να φοβάται να τα επικοινωνεί και να γίνεται όλο και πιο εσωστρεφής. Μαθαίνει έτσι ότι ΠΡΕΠΕΙ να περνάει τις δυσκολίες μόνος του και να μη ζητάει βοήθεια όταν τη χρειάζεται με αποτέλεσμα να γίνεται πιο ευάλωτος σε συναισθηματικές διαταραχές. Διδάσκεται να μην έχει εμπάθεια προς κάποιον που κλαίει και τον έχει ανάγκη είτε αυτός είναι ένα φίλος του, είτε η σύντροφός του αργότερα με αποτέλεσμα να δυσκολεύεται στις διαπροσωπικές του σχέσεις.
Όταν λοιπόν ο γιος σας κλάψει, πριν του κάνετε παρατήρηση, βοηθήστε τον να εκφράσει το συναίσθημά του. Ρωτήστε τον «είσαι εντάξει;» αντί να του πείτε «είσαι εντάξει!» και καθησυχάστε τον λέγοντάς του πως «θα περάσει…» αντί να του πείτε «δεν έπαθες τίποτα…».
Οι φράσεις που λέμε στο παιδί μας, ακόμα και οι πιο αθώες φαινομενικά, μπορεί να το επηρεάσουν με τρόπο που δεν μπορούμε καν να φανταστούμε… Τα παιδιά, όπως και οι ενήλικες, πρέπει να βιώνουν και να εκφράζουν όλα τα συναισθήματα τους. Μην απαγορεύετε στο παιδί σας να κλαίει, να λυπάται, ακόμα και να φοβάται. Και μην το υποβιβάζετε με φράσεις του τύπου «μην γίνεσαι μωρό» κτλ. Το παιδί σας δεν θα νιώσει καλύτερα αν το διατάξετε «να μην κλαίει»! Μάθετε την αιτία των δακρύων κι εξηγήστε του αναλυτικά ποιοι είναι οι καλύτεροι τρόποι χειρισμού των συναισθημάτων του.
Η συναισθηματική επίγνωση και η ικανότητα του ατόμου να χειρίζεται τα συναισθήματά του καθορίζουν την επιτυχία και την ευτυχία στη ζωή. Τα παιδιά πρέπει να μπορούν να ελέγχουν τις παρορμήσεις τους, να βρίσκουν για τον εαυτό τους κίνητρα, να κατανοούν τα κοινωνικά ‘σήματα’ των άλλων ανθρώπων και να αντιμετωπίζουν τα προβλήματα της ζωής.
Εξάλλου όπως αναφέρει ο Αριστοτέλης στα Ηθικά Νικομάχεια, «το να είσαι οργισμένος είναι εύκολο. Το να εξοργιστείς όμως με το σωστό άτομο, για το σωστό λόγω, στο σωστό βαθμό, τη σωστή στιγμή, για το σωστό σκοπό και με το σωστό τρόπο, αυτό είναι δύσκολο» Αυτό ονομάζουμε Συναισθηματική Νοημοσύνη!